Ochrona przed złośliwym oprogramowaniem

Chcielibyśmy wierzyć, że internet jest bezpiecznym i przyjaznym miejscem dla każdego. Niestety, cyberprzestępcy i hakerzy często próbują zakłócać działanie innych – rozpowszechniają na przykład złośliwe oprogramowanie. Można się przed nim uchronić, jeśli się wie, czym właściwie ono jest, jak się rozprzestrzenia i jak go unikać.

Co to jest złośliwe oprogramowanie

„Złośliwe oprogramowanie” to oprogramowanie stworzone do zakłócania pracy komputera. Może ono wykradać z komputera informacje poufne, stopniowo spowalniać jego działanie, a nawet wysyłać fałszywe e-maile z konta użytkownika, często bez jego wiedzy. Oto niektóre typy złośliwego oprogramowania, o jakich być może zdarzyło Ci się słyszeć:

• Wirus: szkodliwy program komputerowy, który potrafi samodzielnie się kopiować i zarażać komputer.
• Robak: złośliwy program komputerowy, który przez sieć wysyła do innych komputerów swoje kopie.
• Program szpiegowski: złośliwe oprogramowanie, które gromadzi informacje o użytkownikach bez ich wiedzy.
• Oprogramowanie typu „adware”: oprogramowanie, które automatycznie odtwarza i wyświetla na komputerze reklamy lub je pobiera.
• Koń trojański: szkodliwy program, który po zainstalowaniu udaje pożyteczną aplikację, ale w rzeczywistości zakłóca działanie komputera lub wykrada z niego informacje.

Jak rozprzestrzenia się złośliwe oprogramowanie

Złośliwe oprogramowanie może dostać się do komputera na wiele różnych sposobów. Oto kilka najczęstszych:

• pobieranie z internetu bezpłatnych programów, które zawierają ukryte złośliwe oprogramowanie;
• pobieranie legalnych programów, w których skład wchodzi ukryte złośliwe oprogramowanie;
• odwiedzanie witryn internetowych zainfekowanych złośliwym oprogramowaniem;
• klikanie fałszywych komunikatów o błędach lub wyskakujących okienek, co powoduje rozpoczęcie pobierania złośliwych programów;
• otwieranie załączników do e-maili, które zawierają złośliwe oprogramowanie.

Złośliwe oprogramowanie rozprzestrzenia się też na wiele innych sposobów, co nie oznacza, że nie możesz się przed nim bronić. Skoro już wiesz, czym jest złośliwe oprogramowanie i jaki jest jego cel, poznaj kilka praktycznych działań, jakie możesz podjąć, by chronić komputer.

Jak unikać złośliwego oprogramowania

1. Aktualizuj system operacyjny komputera i jego oprogramowanie

   Firmy Microsoft i Apple często wypuszczają aktualizacje swoich systemów operacyjnych (odpowiednio Windows i Mac OS). Warto je instalować, jak tylko są dostępne. Aktualizacje te często zawierają poprawki, które wpływają na wzrost bezpieczeństwa komputera. Niektóre systemy operacyjne są wyposażone w mechanizm automatycznych aktualizacji, dzięki któremu wszelkie uaktualnienia są pobierane samoczynnie tuż po ich udostępnieniu.

   Użytkownicy systemu Windows mogą instalować aktualizacje, korzystając z funkcji „Windows Update”; z kolei użytkownicy komputerów Macintosh mają do tego celu funkcję „Software Update”. Jeśli nie znasz tych funkcji, zachęcamy do wyszukania w witrynach firm Microsoft i Apple szczegółowych informacji o instalowaniu aktualizacji systemu na Twoim komputerze.

   Oprócz samego systemu operacyjnego również pozostałe oprogramowanie komputera należy aktualizować do najnowszych wersji. Mogą one zawierać więcej poprawek zabezpieczeń chroniących przed atakami złośliwego oprogramowania.

2. Gdy tylko możesz, korzystaj z konta bez uprawnień administratora

   Większość systemów operacyjnych umożliwia tworzenie na komputerze wielu kont użytkownika, dzięki czemu każdy użytkownik może mieć inne ustawienia. Konta użytkownika można też tak konfigurować, by różniły się ustawieniami zabezpieczeń.

   Na przykład konto „admin” (lub „administrator”) zwykle pozwala na instalowanie nowego oprogramowania, podczas gdy konta „ograniczone” lub „standardowe” najczęściej nie dają takiej możliwości. W trakcie codziennego przeglądania zasobów internetowych nie trzeba raczej instalować nowych aplikacji, dlatego, gdy to tylko możliwe, zalecamy korzystanie z „ograniczonego” lub „standardowego” konta użytkownika. W ten sposób można zapobiec instalowaniu się na komputerze złośliwego oprogramowania i wprowadzaniu przez nie zmian w całym systemie operacyjnym.

3. Dobrze się zastanów, zanim klikniesz linki lub cokolwiek pobierzesz

   W prawdziwym świecie większość osób miałaby duże wątpliwości przed wejściem do nieoświetlonego, podejrzanie wyglądającego budynku z dużym, migającym neonem „Komputery za darmo!” . W internecie należy zachowywać podobną ostrożność, odwiedzając nieznane witryny oferujące różne materiały rzekomo bezpłatnie.

   Wiemy, że bardzo kusząca może być perspektywa pobrania bezpłatnego programu do edycji filmów lub darmowej gry RPG, ale czy faktycznie masz zaufanie do witryny udostępniającej te aplikacje? Czasami lepiej najpierw opuścić taką witrynę, by poszukać recenzji i informacji o niej lub o znajdujących się w niej programach, zanim je pobierzesz lub zainstalujesz. Pobieranie danych z internetu należy do jednej z najczęstszych dróg, jakimi złośliwe oprogramowanie trafia do użytkowników. Pamiętaj więc, aby dobrze się zastanowić, co tak naprawdę pobierasz i skąd.

4. Zachowaj ostrożność, otwierając załączniki lub obrazy otrzymane w e-mailu

   Czy jeśli przypadkowa osoba przyśle Ci pocztą pudełko czekoladek, otworzysz je i pochłoniesz jego zawartość bez żadnych obaw? Raczej nie. Zachowuj więc podobną ostrożność, gdy otrzymujesz od nieznanej osoby podejrzanego e-maila z załącznikami lub obrazami. Czasami takie wiadomości są po prostu spamem, ale w innych przypadkach mogą zawierać ukryte złośliwe oprogramowanie. Jeśli korzystasz z Gmaila, zgłaszaj takie wiadomości jako spam, by ułatwić nam wykrywanie i prewencyjne usuwanie ich w przyszłości.

5. Nie ufaj wyskakującym okienkom z prośbami o pobranie oprogramowania

   Surfując po sieci, możesz natknąć się na witryny, w których pojawiają się wyskakujące okienka z komunikatami o rzekomym zainfekowaniu Twojego komputera i propozycją pobrania jakiejś aplikacji mającej zapewnić Ci ochronę. Nie daj się na to nabrać. Po prostu zamknij wyskakujące okienko, uważając jednocześnie, by nie kliknąć jego zawartości.

6. Uważaj podczas korzystania z usług wymiany plików

   Niektóre witryny i aplikacje umożliwiają łatwą wymianę plików z innymi użytkownikami. Wiele z nich zapewnia przy tym znikomą ochronę przed złośliwym oprogramowaniem. Jeśli wymieniasz lub pobierasz pliki poprzez takie mechanizmy udostępniania, uważaj na złośliwe oprogramowanie. Może ono być ukryte pod postacią popularnego filmu, albumu lub programu.

7. Stosuj programy antywirusowe

   Jeśli musisz coś pobrać, przed otwarciem użyj programu antywirusowego, by przeskanować zawartość i sprawdzić, czy nie zawiera złośliwego oprogramowania. Programy antywirusowe umożliwiają też skanowanie całego komputera w poszukiwaniu złośliwego oprogramowania. Dobrym pomysłem jest regularne skanowanie komputera, by wcześnie wykrywać złośliwe oprogramowanie i zapobiegać jego rozprzestrzenianiu się. Google nie udostępnia żadnego własnego programu antywirusowego, ale listę aplikacji, którymi warto się zainteresować, podano w artykule: Usuwanie złośliwego oprogramowania z komputera.

Dalsze czynności

• Zapoznaj się ze wskazówkami dotyczącymi bezpieczeństwa konta